Wat staat er in dit woordenboek?
Waar komen de woorden vandaan?
Wat wordt getoond?
Welke velden worden doorzocht?
Hoe veel woorden staan er in het woordenboek?
Mag ik ook woorden aandragen?
Wat moet ik doen als ik een fout opmerk?
Wie heeft het woordenboek gemaakt?
Hoe worden de woorden uitgesproken?
Lijst met gebruikte tekens
Hoe zijn de literatuurverwijzingen opgebouwd?
Lijst met gebruikte afkortingen
Staan er fouten in dit woordenboek?
Bij welke letter ben je nu?
Ik hoor dat je tien tot twintig nieuwe woorden per dag invoert. Hoe kom je aan nieuwe woorden? Zijn ze niet bijna op?
Wanneer is het woordenboek af?
Waarom niet een beknopt woordenboek gemaakt?
In dit woordenboek zijn zo veel mogelijk Jiddische woorden opgenomen. terug
De woorden komen uit alle Jiddischtalige teksten die Justus van de Kamp leest, waarbij hij de laatste jaren probeert, op een breed gebied teksten te lezen. terug
In het woordenboek worden de woorden in het Jiddisch, hun geslacht, hun uitspraak en vertaling getoond. Vaak worden ook verwijsvormen en voorbeeldzinnen opgevoerd.
Binnenkort zullen ook de bronnen en opmerkingen te zien zijn. terug
De ingang in Jiddische tekens, de uitspraak, de vertaling en ook de bronnen worden doorzocht.
De gevonden woorden zijn licht-geel gemarkeerd. terug
Er staan ongeveer 74.500 ingangen in het woordenboek. Naast de ingangen zijn er nog heel veel uitdrukkingen en voorbeelden (ca. 15.500), alle voorzien van uitspraak en vertaling. terug
Dit is iets wat wij op een later tijdstip heel graag willen introduceren. Geef dan ook de schriftelijke bron aan, en stuur een scan mee. terug
Het woordenboek Jiddisch-Nederlands is mensenwerk. Gebruikers wordt gevraagd om fouten te melden bij de maker Justus van de Kamp, [email protected].
Ook opmerkingen, vragen om verheldering en complimenten zijn welkom. terug
Het materiaal voor het woordenboek is verzameld en ingevoerd in de computer door Justus van de Kamp.
Voor meer informatie ga naar "Over". terug
In het uitspraakveld is de uitspraak weergegeven. De uitspraak is zo opgezet dat Nederlandstaligen de woorden makkelijk kunnen lezen. Het is geen transcriptie.
Voor meer informatie ga naar "Handleiding". terug
Voor meer informatie over de gebruikte Joodse en Latijnse letters, ga naar "Handleiding".
Informatie over afkortingen etc. volgt binnenkort. terug
Voor de verwijzingen naar woordenboeken, zie "Vindplaatsen". In het veld "Lit. verwijzing" zien de verwijzingen zo uit: "wb_133": woordenboek no. 133. In de lijst van de woordenboeken is te zien dat onder dit nummer het woordenboek Jiddisch-Japans van Kazuo Ueda vermeld is.
Binnenkort zullen in een aparte lijst ook de andere bronnen vermeld worden. terug
Informatie over afkortingen etc. volgt binnenkort. terug
Jazeker. Ten eerste is dit een heel groot werk, en grote boeken zijn niet foutloos. Ten tweede heb ik jarenlang op aftandse computers gewerkt met haast onleesbare schermen en slechte ogen, wat ook niet helpt. Ten derde vergis ik me wel eens. Ik werk vrijwel altijd en overal aan het woordenboek. Als ik dan onderbroken word blijft er wel eens een onaf artikel staan. Ten vierde kan er een fout staan in de gebruikte bron (tekst of woordenboek: daarom worden die steeds aangegeven). Ten vijfde gaat er veel mis bij de volgende fasen: van tekst, via digitalisering tot webstek: technische feilen, programmeerfouten, vliegepoepjes in een programma. Onze belangrijkste activiteit is al maandenlang: fouten opsporen en rechtzetten. Kortom: zeg het wanneer meent, een fout te vinden! terug
Ik ben niet 'bij een letter'. Nooit geweest ook. Er zijn teveel Jiddische alfabetische projecten blijven steken aan het begin van het alfabet. Ik heb twee Jiddische encyclopedieën (hele goede). De ene gaat tot het begin van de derde letter, de andere tot de tweede. Het grote (eentalige) woordenboek van de Jiddische taal, een juweeltje van een werk, is zelfs niet verder gekomen dan de eerste letter. Daarom ging ik er van uit: als ik onder de tram kom, moet het woordenboek uitgegeven kunnen worden zoals het er ligt.
Eigenlijk is dit een vraag naar mijn werkwijze. Gewoonlijk is die ongeveer zo:
Ik lees een tekst (altijd met potlood bij de hand). Ik zie iets opmerkelijks. Een nieuw woord. Vaker: anders gespeld dan ik dacht. Ander geslacht dan ik dacht, of een ander voltooid deelwoord. In combinatie met b.v. een bepaald voorzetsel of iets dergelijks. Ik zet een kruisje in de kantlijn. En als ik ga invoeren vergelijk ik het met mijn woordenboek. Ik kijk in de andere woordenboeken (een of meer Jiddische woordenboeken, b.v. Jiddisch-Frans, Jiddisch-Engels, Jiddisch-Witrussisch enz.. Vervolgens in een (zo groot mogelijk) vertaalwoordenboek uit die talen. Dat laatste moet altijd. 'je weet zelf toch allang wat dat (Franse/Engelse enz.) woord betekent?!' Nee, ik ga uit van niet. Zo'n woord kan meer betekenissen hebben, waar ik niet op verdacht was. Bovendien wil ik een zo uitgebreid mogelijk vertaalprofiel geven, met een hele reeks Nederlandse vertalingen. Daarna vergelijk ik de gegeven vertaling nog eens met wat er in de tekst staat. Klopt het in zijn context? Heel vaak kom ik voor de zoveelste keer bij hetzelfde al ingevoerde woord langs. Om nog een gegeven toe te voegen, of een vertaling te nuanceren. Of een voorbeeldregel er bij te zetten. terug
Het enige waar ik nooit gebrek aan heb gehad, zijn nieuwe woorden. Als ik een willekeurige tekst op een willekeurige bladzijde opsla, vind ik strijk en zet een nieuw woord. Gebrek heb ik alleen aan tijd, dat beperkt de invoersnelheid. Van het bronnenmateriaal dat ik in huis heb, heb ik pas een piepklein kruimeltje doorgeploegd. Een of een paar promille. terug
Nooit. Het woordenboek is nu goed te gebruiken. De bedoeling is echter dat een vertaler niet meer met vijftig verschillende woordenboeken hoeft te werken. Daarom dienen die andere woordenboeken door mij doorgenomen en gebruikt te worden. terug
Dat was aanvankelijk de bedoeling. Het bleek echter wenselijk noch mogelijk.
Niet wenselijk omdat mijn aanname (voor ons publiek hoeven we alleen moeilijke woorden, dus slavismen en semitismen, te verklaren) niet bleek te kloppen. In de praktijk van dertig jaar met mensen Jiddisch te leren en te lezen bleek dat de een geen Duitse woorden kent, de ander geen internationalismen, de derde geen semitismen enzovoorts.
Niet mogelijk omdat een beknopt woordenboek alleen gemaakt kan worden door selectie. Bijna alle goede kleinere woordenboeken worden gemaakt aan de hand van grote (wetenschappelijke) woordenboeken (WNT, Grimm, Oxford, Larousse). Zonder die basis lukt het alleen als de samensteller niet alleen zeer begaafd is in een taal, maar ook opgegroeid met die taal, in dit geval: het Jiddisch. Ik ben wat het Jiddisch betreft opgegroeid als buitenstaander en maak derhalve een uitgebreid, beschrijvend (niet normatief) woordenboek, gebaseerd op bronnen die getoond worden. terug